لینوکس به خودی خود، یک هسته (Kernel) است. هسته، بخش اصلی سیستمعامل را تشکیل میدهد که کار آن کنترل دادهها، مدیریت حافظه، سختافزار، ورود و خروج دادهها و تمامی موارد اصلی سیستمعامل میباشد. همانطور که گفتم، لینوکس به خودی خود سیستمعامل به شمار نمیرود، بلکه با استفاده از ابزارهایی که پروژه متن باز (OpenSource)گنو (GNU) برای آن تولید کرده است، تبدیل به یک سیستمعامل کامل میشود (به همین دلیل است که لینوکس را معمولا گنو/لینوکس یا GNU/Linux مینامند) و با اضافه کردن سایر نرمافزارهای بازمتن به آن، میتوان از آن در موارد متعددی مانند سرویسدهندهها، ایستگاههای کاری، کامپیوترهای رویمیزی، ابر رایانهها، ابزارهای صنعتی و پزشکی که دارای سیستمهای درونهای (Embedded) میباشند و... استفاده کرد.
از نظر فنی، لینوکس را میتوان نمونه متن باز سیستمعامل یونیکس نامید. زیرا بر اساس استاندارد POSIX پیاده سازی شده و کاملا با آن سازگار است. بنابراین لینوکس را میتوان نواده سیستمعامل پرسابقه و مستحکم یونیکس دانست که البته خواص خوب آنرا نیز به ارث برده است.
لینوکس یک سیستم عامل آزاد و متنباز است. کد منبع آن در اختیار همگان قرار دارد و همه میتوانند در کدهای آن تغییر ایجاد کرده و بنا به نیازشان استفاده کنند. آزاد و در دسترس بودن کدهای منبع سبب میشود تا بتوانید از طرز کارکرد دقیق سیستمعامل مطلع شوید. شما لینوکس را میتوانید به هر تعداد کپی کرده و بین دوستانتان پخش کنید. در سمت مقابل، ویندوز یک سیستمعامل اختصاصی است که کد منبع آن سری نگهداشته شده است و برای همگان در دسترس نیست. شما نمیتوانید بفهمید که واقعا در زیر سیستمعامل ویندوزتان چه میگذرد؟ آیا یک برنامه جاسوسی در آن پنهان نشده است؟ بعید نیست. سیستم عامل ویندوز رایگان نبوده و تحت حمایت قانون کپیرایت قرار دارد. شما نمیتوانید آنرا کپی کرده و پخش کنید. در صورت این کار شما خلافکار هستید و جریمه و مجازات خواهید شد. (فعلا نه در ایران ولی در ۴-۶ سال آینده بله)
لینوکس را به هواپیمایی تشبیه کردهاند که هر قسمت از آنرا در جایی ساختهاند. لینوکس واقعا محصول کشور خاصی نیست. تعداد زیادی از مردم در سرتاسر جهان در حال کار بر روی آن و توسعه آن هستند. تعداد برنامه نویسانی که روی بخشهای مختلف سیستمعامل لینوکس کار میکنند، به حدود ۴۰۰ هزار نفر میرسد، در حالی که تعداد کل برنامهنویسان مایکروسافت کمتر از ۱۰۰۰۰ نفر است. همین، تفاوت کیفیت کار را مشخص میکند.
شما با سیستمعامل لینوکس آزاد هستید. لازم ندارید تا از نرمافزارهای اختصاصی استفاده کنید و تحت تسلط محض آنها در آیید.
سرعت و قدرت لینوکس
همانطور که گفتم، لینوکس نواده سیستمعامل یونیکس است. بنابراین ساختار کلی این سیستمعامل کاملا با ویندوز متفاوت است. این به این معنی است که مثلا شما نخواهید توانست برنامههایی که در ویندوز دارید، روی لینوکس اجرا نمایید (البته راههایی وجود دارد – شبیه سازها - ولی در حالت عادی خیر). یکی از خواص اصلی سیستمعاملهای خانواده یونیکس، پایداری و استقامت بسیار بالای آنهاست. این سیستمعاملها به این راحتیها خراب نشده و به ندرت نیاز به بوت مجدد پیدا میکنند. لینوکسهایی وجود دارند که شما میتوانید سالها بدون نیاز به بوت، از آنها استفاده نمایید. در سمت مقابل، حتی جدیدترین و پایدارترین سیستمهای ویندوز به اندازه یک موی لینوکس پایدار نیستند. برای بکارگیری سیستمهای ویندوز به عنوان سرویس دهنده به حافظه و پردازندههای قویتری نیاز دارید و مطمئن باشید اگر هر هفته آنرا بوت نکنید، از کار خواهد افتاد!
من حدود ۲ سال است با این سیستمعامل کار میکنم. تنها یکبار مجبور شدهام بدلیل اشکال در کارت صوتی آنرا بوت کنم. (فقط کارت صوتی از کار افتاده بود!) در صورتی که در ویندوز، شما اگر خیلی شانس داشته باشید، حتما هفتهای ۲-۳ مشکل را که منجر به بوت خواهند شد، خواهید داشت. معمولا سیستمعامل لینوکس به راحتی خراب نمیشود و برعکس ویندوز مجبور نیستید تا آنرا هر چندماه یکبار مجددا نصب کنید. حتی برخی از انواع لینوکس به نصب «یکبار برای تمامی عمر» مشهور هستند. این گونه سیستمها را میتوانید حین کار و حتی بدون بوت، به نسخههای جدیدتر ارتقا دهید.
امنیت لینوکس
امروزه در دنیایی متکی بر فناوری اطلاعات زندگی میکنیم که هر لحظه به خطر افتادن جریان اطلاعات منجر به بروز خسارتهای تجاری جبران ناپذیری خواهد شد. امروزه همه به دنبال یک سکوی (Platform) امنتر برای اجرای برنامههای کاربردی و سرویدهندهها هستند. لینوکس حرفهای زیادی برای گفتن در سمت امنیت دارد. بسیاری از قابلیتهای امنیتی که در ویندوز وجود ندارند و یا فقط با اضافه کردن نرمافزارهای اضافی قابل دسترسی میباشند، بطور درونی و پیشگزیده در لینوکس پیاده سازی شدهاند. لینوکس از ابتدا برای محیطهای شبکهای و چند کاربره طراحی شده است و همین باعث رعایت مسائل امنیتی از ابتدا در ان شده است، درحالی که ویندوز اینگونه نبوده و درحال حاضر نیز از نظر امنیتی دارای نقاط ضعف فراوانی است.مثلا یک برنامه مخرب با استفاده از همین ضعفهای امنیتی میتواند کل سیستمعامل را نابود کند، ولی در صورتی که مورد مشابهی در لینوکس وجود داشته باشد، حداکثر به دایرکتوری خانگی کاربر اجرا کننده آسیب خواهد رسید، نه کل سیستمعامل.
اینطور نیست که لینوکس فاقد هر گونه اشکال امنیتی باشد، خیر، ولی باز بودن کد منبع آن باعث میشود تا بسیاری از اشکالات امنیتی پیش از ایجاد خسارت و در مراحل توسعه و برنامه نویسی برنامه بر ملا شده و رفع شوند. در صورتی که اشکالی نیز در برنامههای منتشر شده یافت شود، بدلیل موجود بودن کد منبع سریعا برطرف میگردد. در صورتی که در سیستم عامل ویندوز شما باید منتظر مایکروسافت بمانید و بمانید و بمانید. سیستمعامل ویندوز دارای اشکالات امنیتی بسیاری است که به راحتی هم کشف نمیشوند و هنگامی کشف میشوند که خسارات جبران ناپذیری در اثر حمله از طریق آن ضعفهای امنیتی رخ دهد که امثال آنرا شاهد هستیم.
میتوان ادعا کرد که تقریبا هیچ ویروسی برای لینوکس وجود ندارد و این درحالی است که سالیانه بیش از ۱۰۰۰ ویروس و کرم مختلف برای سیستمعامل ویندوز ایجاد میشود. این بخاطر عدم گسترده بودن لینوکس نیست (حدود ۷۰ درصد از سایتهای وب در جهان بر روی سیستمعامل لینوکس و سرویسدهنده وب آپاچی درحال اجرا هستند) بلکه بدلیل وجود حفرههای امنیتی متعدد ویندوز و سیاست انحصار گرایی مایکروسافت است. یعنی چه؟ مایکروسافت طوری رفتار و سیاست گذاری کرده است که مشتریان خود را تنها به محصولات خودش عادت دهد. بسیاری از کاربران ویندوز از اینترنت اکسپلورر و آتلوک برای مرور وب و پست الکترونیک استفاده میکنند. من به عنوان یک ویروس نویس، میدانم که اگر ویروسی را برای کاربران ویندوز بنویسم، بر روی کامپیوترهای ۹۰ درصد آنها اثر خواهد کرد. چون اکثرا از IE وOutlook استفاده میکنند. ولی در لینوکس چطور؟ در لینوکس شما طیف وسیعی از انتخاب و عدم اجبار دارید. من از مرورگر موزیلا استفاده میکنم. دوستی دارم که Konqueror را ترجیح میدهد. دیگری از Opera استفاده میکند. من از Kmail استفاده میکنم. دوستم از Evolution، دیگری از Pine و بعدی از Mutt و برادرم هم از Mozilla Mail. من فقط میتوانم برای یکی از اینها ویروس بنویسم چون روی بقیه کار نخواهد کرد و عملا میزان اثر آن انداک خواهد بود. ضمنا هیچیک از ویروسهایی که برای ویندوز نوشته شدهاند، بر روی لینوکس کار نمیکنند.
لینوکس را بهشت برنامه نویسان نامیدهاند. برخلاف ویندوز که اکثر ابزارهای برنامه نویسی روی آنرا باید جداگانه نصب و حتی خریداری نمایید، لینوکس به همراه تمامی ابزارهای برنامه نویسی مورد نیازتان و با هر زبانی که فکر کنید ارائه میشود. کافی است آنرا نصب کنید و کار برنامه نویسیتان را با ابزارهای دلخواهتان شروع کنید.